Ἀπὸ τὸν Ὄλαφ Λίλιεκρανς τοῦ Ἑρρίκου Ἴψεν, μετάφρασι-σχολιασμός: Θεοδόσης Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλος, ἐκδόσεις ΘΑΠ, Ἀθήνα 2020, σελ. 95.

Τὸν νεκρὸ τόνε φέρνω
μὲ θλίψη γιὰ τὸν τάφο·
στὰ σκουλήκια τόνε δίνω –
στὸ χῶμα κεῖθε κάτω.

Βαρύ γιὰ μᾶς φορτίο.
Μὲ πένθος τραγουδᾶμε.
Τὸ ἀγόρι στὸ κυτίο
βόλτα στερνή τὸ πᾶμε!

Ἀπὸ τὴν Γιορτὴ στὸ Σούλχαουγκ τοῦ Ἑρρίκου Ἴψεν, μετάφρασι-σχολιασμός: Θεοδόσης Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλος, ἐκδόσεις ΘΑΠ, Ἀθήνα 2019, σελ. 97.

Ἐδῶ ἔξω, ἔδω ἔξω θὰ στήσουμε γιορτή,
μὲ τὰ πουλάκια κοιμισμένα,
στὰ λούλουδα καὶ σὲ χαρὰν εὐωδιαστή –
μὲ τὰ σημυδόδεντρα ὀρθωμένα.

Ἐδῶ ἔξω, ἔδω ἔξω εἴμαστε ὅλοι χαρωποί.
Μὲ στόματα τραγουδισμένα
πᾶν τὰ βάσανα σὰ δοξάριν ἀκουστῇ –
μὲ τὰ σημυδόδεντρα ὀρθωμένα.

Ἀπὸ τὴν Λαίδη Ἴνγκερ τοῦ Ἔστρωτ τοῦ Ερρίκου Ἴψεν, μετάφρασι-σχολιασμός: Θεοδόσης Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλος, ἐκδόσεις ΘΑΠ, Ἀθήνα 2019, σελ. 161:

Ὄχι, ὄχι, ὄχι… Δέν μπορῶ νὰ δαμάσω τὴν πέννα μου σήμερα! Τὸ κεφάλι μου φλέγεται καὶ πονάει… [] Πόσο κάνει, συνήθως, ἕνα πτῶμα ν᾽ ἀρχίσῃ νὰ σαπίζῃ;.. Πρέπει ν᾽ ἀεριστοῦν ὅλα τὰ δωμάτια. Τίποτα δὲ θἄχῃ ὁλοκληρωθῆ ἐδωμέσα, ὡσότου γίνῃ αὐτό.

Ἀπὸ τὴν Νύχτα τ’ Ἁγιαννιοῦ τοῦ Ερρίκου Ἴψεν, μετάφρασι-σχολιασμός: Θεοδόσης Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλος, ἐκδόσεις ΘΑΠ, Ἀθήνα 2018, σελ. 42.

Σύντομο εἰσαγωγικὸ σημείωμα: Τὸ γενέσιο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ ἑορτάζεται στὶς 24 Ἰουνίου, ἕξι μῆνες πρὸ Χριστουγέννων. Στὶς 20-2 λαμβάνει χώρα τὸ θερινὸ ἡλιοστάσιο στὸ Βόρειο Ἡμισφαίριο. Στὴν Ἑλληνικὴ Παράδοση, ἡ ἑορτὴ ἀναφέρεται ὡς τ᾽ Ἁγιαννιοῦ τοῦ Κλήδονα/Ριγανᾶ/Ριζικάρη/Λαμπαδάρη, ὁπότε ἀποκαλύπται στὶς ἄγαμες κοπέλες ποιός θὰ εἶναι ὁ μελλοντικός των σύζυγος. Στὰ μεγάλα γεωγραφικὰ πλάτη, οἱ νύκτες, ἐτούτη τὴν ἡμερομηνία, εἶναι μικρὲς σὲ διάρκεια (οἱ «περιώνυμες»: λευκὲς νύκτες). Στὴ Σκανδιναυία, ἡ ἑορτὴ ξεκινάει ἀπὸ τὴν προηγουμένη ἑσπέρα (τῆς 23ης), τὴν ἐπονομαζόμενη: Sancthansaft ἢ Sancthansnatt στὴν Νορβηγία· μεγάλες πυρὲς καίουν καὶ στήνονται ψεύτικοι γάμοι μεταξὺ ἐνηλίκων ἢ καὶ παιδιῶν -τὸ ἔθιμο βαστάει ἀκόμη στὸ Βέστλαντ. Ἂν κοπέλα βάλῃ στὸ προσκέφαλό της ἄνθη, θὰ δῇ στὸν ὕπνο τὸν καλό της, κατὰ τὴν Παράδοσιν. Στὴν Ἀγγλική, τὸ θερινὸ ἡλιοστάσιο καλεῖται: midsummer· τὸ σαιξπηρικό: A midsummer night᾽s dream ἐκτυλίσσεται ἐκεῖ κοντά. Καὶ στὰ δυό δράματα — τὸ σαιξπηρικὸ καὶ τὸ ίψενικό — θαυμαστὰ πλέκονται μ᾽ ἔρωτες, καὶ ἡ πικρία τῆς ἀπορρίψεως — ἢ τοῦ ἀνεκπληρώτου — γίνεται ἕνα μὲ τὶς κωμικὲς καταστάσεις.

[Μετάφρασι τοῦ Θεοδόση Ἀγγ. Παπαδημητροπούλου ἀπὸ Henrik Ibsens Skrifter.]

Δέν εἶμαι μέλος τοῦ Συλλόγου Γυναικῶν. Ὅλα ὅσα ἔχω ποιήσει, δέν προῆλθαν ἀπὸ κάποια συνειδητὴ ἐπιδίωξι. Ὑπῆρξα περισσότερον ποιητὴς καὶ ὀλιγώτερον κοινωνικὸς φιλόσοφος ἀπ’ ὅσον τείνουν ὡρισμένοι νὰ πιστεύουν ἐν γένει. Ὡς πρὸς τὶς ἐπευφημίες, εὐχαριστῶ, ἀλλ’ ὀφείλω νὰ κρατηθῶ μακριὰ ἀπὸ τὶς τιμὲς ὅτι συνειδητῶς συνείργησα στὸ γυναικεῖο ζήτημα [περὶ ἰσότητος]. Οὔτε ἔχω ἰδέα τί πράγματι εἶναι τὸ γυναικεῖο ζήτημα. Δι’ ἐμὲ ἦτο πάντοτε ἀνθρώπινο ζήτημα. Ἐὰν ἀναγνώσῃ κάποιος τὰ βιβλία μου προσεκτικῶς, θὰ τὸ κατανοήσῃ. Δέν ὑφίσταται ἡ ἐπιθυμία νὰ ἐπιλυθοῦν τὰ ἐρωτήματα περὶ γυναικῶν, ἴσως συνέβη αὐτὸ παραπλεύρως· ἀλλὰ τοῦτο δέν ὑπῆρξε ἡ κυρία πρόθεσι. Ἡ ἐργασία μου ὑπῆρξε ἡ ἀπεικόνισι ἀνθρώπων. Ἐὰν ἔχῃ οὕτως τὸ πρᾶγμα, ὥστε κάπως τὸ γράμμα νὰ τὸν «ἀρπάξῃ» καὶ νὰ τοῦ συλλάβῃ τὸν νοῦ, τότε ὁ ἀναγνώστης ὁ ἴδιος εἰσάγει τὰ ἰδικά του συναισθήματα καὶ τὶς διαθέσεις. Τοῦτο προσγράφεται στὸν ποιητή· ἀλλ’ ὄχι, δέν εἶναι αὐτό· ἕνας ποιεῖ ὄμορφα καὶ ὡραῖα κατὰ τὴν προσωπικότητά του. Ὄχι μόνον ὅποιος γράφει, ἀλλὰ καὶ ὅποιος ἀναγινώσκει ποιεῖ -εἶναι συμποιητής· φορὲς φορὲς στέκει ποιητικώτερος ἐκ τοῦ ποιητοῦ τοῦ ἰδίου.

Σχέδιο τοῦ Ἴψεν: Ἡ ἌΛΦΧΙΛΝΤ ἀπὸ τὸν Ὄλαφ Λίλιεκρανς, 1856.