fbpx

Ἑρρίκου Ἴψεν «Κεκαυμένος»: Ἡ κρίσις τοῦ Παναγιώτη Τσάμη

Ἡ κρίσις διὰ τὸ ποιητικὸν δρᾶμα τοῦ Νορβηγοῦ κατὰ τὴν νέαν αὐτοῦ σχολιασθεῖσαν δίγλωσσον ἐν διστήλῳ ἔκδοσιν ὑπὸ τοῦ φοιτητοῦ φιλολογίας Παναγιώτη Τσάμη.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
00:00 Σῆμα ἐκπομπῆς
00:06 Καινουργὴς μετάφρασις, σχολιασμός τε καὶ ἑρμηνεία
00:30 Τὸ ποιὸν τῆσδε ἐκδόσεως
03:00 Τὸ ὀπισθόφυλλον τῆς βίβλου
03:19 Ἡ λειτουργία τοῦ ἁγιογραφικοῦ ἰδιώματος ἐν μεταφράσει
03:52 Τὸ ἀπόλυτον τῆς ἐπιταγῆς «Οὐδὲν ἢ ἅπαν» καὶ αἱ συνέπειαι (μετ’ ἀναγνώσεως ἀποσπασμάτων)
10:32 Ἡ θέσις τοῦ δράματος ἐν συνόλῳ ἰψενικῷ σώματι («Ἰλιὰς τῆς Πίστεως»)
11:04 Σύνοψις
12:09 Ἐγγραφὴ εἰς κανάλιον

Ἑρρίκου Ἴψεν «Καθ’ ὕπνον»: Εἰς ᾍδου κάθοδος

Τὸ πρῶτον μαρτυρούμενον κείμενον τοῦ Ἑρρίκου Ἴψεν ἀπὸ σχολικῶν αὐτοῦ ἐτῶν καὶ ἡ κομβικὴ τούτου παρουσία ἐν ὅλῳ τῷ ἔργῳ τοῦ δραματουργοῦ καὶ συγγραφέως κατὰ τὸ ἁγιογραφικὸν περιεχόμενον.

Ὦ μικρά, ἀναρριγόντα καὶ πτωχά μου πλάσματα…

Ἐκ τοῦ: Νόρμα ἢ ἑνὸς πολιτικοῦ τὴν ἀγάπη τοῦ Ἑρρίκου Ἴψεν, μετάφρασις-σχολιασμός: Θεοδόσης Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλος, ἐκδόσεις ΘΑΠ, Ἀθήνα 2018, σελ. 45.

ΝΟΡΜΑ:

Ὦ μικρά, ἀναρριγόντα καὶ πτωχά μου πλάσματα,
εἰς τὰ λεπτά σας σκέλη ἀδύνατον σταθῆτε·
δύσμοιρο πρᾶγμα ποὺ εἶναι – ἀντικρύστε! –
ἡ μήτηρ ὑμῶν -ἡ μήτηρ τοιαύτης γενεᾶς ἀθλίας!
Ἀπὸ γενέσεώς των, ἐγὼ ἐξεκίνησα ἀπ᾽ εὐθείας:
Ἔσκαπτον τάφον, ἔχουσα τὰς μπότας τῆς μαγείας
διὰ νὰ φθάσω εἰς τὸν τόπον ὤκιστα τῆς ἐρημίας!
Καὶ ὁλάκερος ἡ εὐθύνη τὸν Σεβῆρον – ναί, τοῦτον! – βαρύνει·
ἂν δέν εἶχε εἰς τὸν νοῦν τοσούτως τὴν ἀπίστευτον βιασύνη,
ἐγὼ ἤθελον γίνει μήτηρ, λέγω, προφανῶς
δύο παίδων σωστῶν, ὑγιῶν καὶ δυνατῶν…

μπότας τῆς μαγείας: πρωτότυπον Syvmilsstøvler (=οἱ μπότες ⟨που τρέχουν⟩ μίλια ἑπτά), ἐκ τῶν νορβηγικῶν δημωδῶν παραμυθίων.

νόρμα-ερρίκος-ίψεν-θεοδόσης-αγγ-παπαδημητρόπουλος

Καθαγιασμός

Ἐκ τῶν Μνηστήρων τοῦ θρόνου τοῦ Ἑρρίκου Ἴψεν, μετάφρασις: Θεοδόσης Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλος, ἐκδόσεις ΘΑΠ, Ἀθήνα 2021, σελ. 138-9.

ΧΩΚΟΝ: Τὸ βασίλειο τῆς Νορβηγίας, ὅπως ὠρθώθη ἀπὸ τὸν Χάραλ καὶ τὸν Ὄλαφ, συγκρίνεται μόνον μὲ μίαν ἐκκλησία ποὺ τῆς λείπει ἀκόμα ὁ καθαγιασμός: Τὰ τοιχία ἀνυψοῦνται ἐπὶ γερῶν θεμελίων, θολωτὴ στέγη ἁπλοῦται ὑπεράνω, πύργος δείχνει στὰ ὕψη, ὅπως ἡ πεύκη στὸ δάσος· ἀλλὰ ζωή-καρδία δέν πάλλει κ᾽αἷμα δέν ρέει ἐντὸς τοῦ ἔργου· τὸ ζῶν Πνεῦμα τοῦ Κυρίου δέν ἔχει ἀκόμα ἐμφυσηθῆ· δέν ἔχει λάβει τὸ ὅλον ἀκόμα καθαγιασμόν… Ἐγώ θὰ τὸ καθαγιάσω! Ἡ Νορβηγία ἦτο ἕνα βασίλειο, πρέπει νὰ γίνῃ ἕνας λαός.

Περὶ τοῦ Κεκαυμένου

Ἐκ τοῦ σχολιασμοῦ ἐν Κεκαυμένῳ τοῦ Ἑρρίκου Ἴψεν, κείμενον-μετάφρασις-σχολιασμός-ἑρμηνεία: Θεοδόσης Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλος, ἐκδόσεις ΘΑΠ, ἐν Ἀνθούσῃ Μεσσηνίας 2023, σελ. 9.

Ἡ τραγῳδία τὸ τοῦ ἥρωος ὄνομα ἐπιγέγραπται. Νορβηγικὴ λέξις Brand κατ᾽ ἔτυμον ἀνάγεται εἰς ἀρχαιοσκανδιναυϊκὸν ὄνομα brandr μετὰ τριπλῆς σημασίας: (α΄) πῦρ/πυρετικός (παράβαλε πυρφόρος/φλόγινοςΓένεσις Γ΄ 24)· (β΄) καύσιμος ὕλη· (γ΄) ῥομφαία. Δειχθήσεται ἐν σχολίοις τὸ δῆλον ἐπιλογῆς ὑπὸ τοῦ ποιητοῦ, ἐπεὶ αἱ τρεῖς αὗται ἔννοιαι καὶ ποιότητες συνιστᾶσι τὸ τοῦ ἥρωος ἦθος καὶ βεβαιοῦσι τὴν λέξιν (διὸ καὶ τοιοῦτο κόσμημα ἐπ᾽ ἐξωφύλλου). Ὁ ἐξελληνισμὸς ἀνασύρει τὸ πλησιέστερον μαρτυρούμενον ἐν τῇ ἡμετέρᾳ Παραδόσει, προτάσσων τὴν δευτέραν ἐκ τῶν τριῶν ἔννοιαν, τὴν τοῦ προσωπικοῦ μαρτυρίου καὶ τῆς ἰωβείου καρτερίας ἐν καύμασιν (Ἰὼβ Λ΄ 30).