fbpx

Ῥίζα

[Ἐκ τοῦ Μπράντ (= Ξίφος/Κεκαυμένος), Γ΄ πρᾶξις -μετάφρασις Θεοδόση Ἀγγ. Παπαδημητροπούλου:]

Ens fædrebygd for mandens fod
Ἴσα πατρὶς δι’ ἀνδρὸς τὸ βῆμα
er, hvad for træet er dets rod; –
τοῦ δένδρου κάτωθεν ἡ ῥίζα..-
er der ej til hans gerning trang,
ἂν ἔργον κεῖθεν ἄνευ χρείας,
hans dåd er dømt, og endt hans sang.
πρᾶξις του ᾆσμα, τῆς ἀπωλείας.  

Τί κρίμα

Ἀπὸ τν ἀγριόπαπια τοῦ Ερρίκου Ἴψεν, μετάφρασι-σχολιασμός: Θεοδόσης Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλος, ἐκδόσεις ΘΑΠ, γ΄ ἔκδοση, Ἀθήνα 2019, Παράρτημα, σελ. 215:

Τί κρίμα ποὺ τὶς καλύτερες μας σκέψεις τὶς ἔχουνε συλλάβει τὰ χειρότερα καθάρματα!

Βασιλικὴ ἔνδεια

Ἀπὸ τοὺς Μνηστῆρας τοῦ θρόνου τοῦ Ἑρρίκου Ἴψεν, μετάφρασι-σχολιασμός: Θεοδόσης Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλος, ἐκδόσεις ΘΑΠ, Ἀθήνα 2021, σελ. 167:

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΣΚΟΥΛΕ: Ἑκατὸ ἔξυπνες κεφαλές, χιλιάδες ὡπλισμένα χέρια διοικῶ ἐγώ, ἀλλὰ οὔτε ἕνα μὲ ἀγαπητική, πιστὴ καρδιά. Αὐτό εἶναι ἡ βασιλικὴ ἔνδεια -τίποτε ὀλιγώτερο, τίποτε περισσότερο.

Στητὸς σ’ τοῦ κουπιοῦ τὸ μῆκος

Ἀπὸ τὸν Τέριε Βίγκεν τοῦ Ἑρρίκου Ἴψεν, μετάφρασι-σχολιασμός: Θεοδόσης Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλος, σελ. 63:

Στητός ἐμεινε ὁ Τέριε -σ’ τοῦ κουπιοῦ τὸ μῆκος,
εὐθυτενὴς καθὼς παληὰ στὰ νιάτα·
κιόλας τὰ μάτια ἀνήμερη φωτιὰ πετοῦσαν,
σὰν ὁ ἄνεμος φυσοῦσε τὰ μαλλιά του.
Ἄνετα ἔπλεες μὲ τὴ μεγάλη σου κορβέττα –
κοπηλατοῦσα στὸ μικρὸ σκαρί μου·
ἐγὼ γιὰ τοὺς δικούς μου κόπιαζα ὥς θανάτου –
σὺ πῆρες τὸ ψωμί τους μ’ εὐκολία πόση
χλευάζοντας τὰ δάκρυα τὰ πικρά μου.

Πολεμιστές

Ἀπὸ τοὺς Πολεμιστὲς στὸ Χέλγκελαντ, μετάφρασι-σχολιασμός: Θεοδόσης Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλος, ἐκδόσεις ΘΑΠ, Ἀθήνα 2020, σελ. 35, ὑπ. 19.

Πρωτότυπο: hærmænd-ene < ἀρχαισκανδιναυικὸ hermaðr < her (= στρατός) + maðr (= ἄνδρας), δηλαδὴ ἄνδρας τοῦ στρατοῦ, πολεμιστής· γενικώτερα μὲ τὴν ἑξῆς ἐπ’ ἴσης ἔννοια: ἀνδρειωμένος/παλληκάρι. Κατὰ τοῦτο μεταφράζει ἡ Klingenfeld στὰ Γερμανικά: Die Helden (= ἥρωες, κοντινὴ ἀπόδοσι μὲ τὰ παλληκάρια) auf Helgeland (μᾶλλον ἀπὸ ἐκεῖ καὶ ἡ πρώτη ἀπόδοσι τοῦ τίτλου στὴν Ἑλληνικὴ ἀπὸ τὸν Ντιτζόρτζιο τὸ 1939), ἐν ᾧ ὁ W. Archer ἀνάγεται στὸ ἀρχαιοσκανδιναυικὸ πλαίσιο: The Vikings at Helgeland· ὅμως, στὸ ἔργο οἱ λέξεις hærmændene καὶ vikinger δέν λειτουργοῦν πάντα ἐναλλάξιμα. Ἀπεφασίσθη ἐδῶ, λοιπόν, καί ἡ ἐτυμολογικῶς ἀκριβὴς ἀπόδοσι. Ἡ ἴδια ἡ χρήσι ἀποτελεῖ ἀρχαϊσμό· θ᾽ ἀνέμενε κάποιος τὴν λέξι: krigerne στὴν θέσι της.